تعیین الگوی بهینه کشت با استفاده از تلفیق اهداف اقتصادی و زیست محیطی (مطالعه موردی: عمده محصولات کشاورزی شهرستان شیراز)

امروزه کشاورزی یک فعالیت اقتصادی است که سهم بسیار مهمی در تولید ناخالص داخلی هر کشور به وسیله¬ی تامین امنیت غذایی مردم آن ایفا می¬کند. بسیاری از تحلیل¬های اقتصادی تنها بر روی افزایش رفاه اقتصادی کشاورزان تاکید می¬کنند بدون اینکه به مسایل زیست محیطی توجهی داشته باشند. لذا در این مطالعه، برای تعیین الگوی بهینه کشت عمده محصولات زراعی شهرستان شیراز، از برنامه ریزی آرمانی استفاده شده است. اطلاعات مورد نیاز برای سال زراعی 1391-1392 از اداره آمار جهاد کشاورزی استان فارس تهیه شده است. به منظور دستیابی همزمان به اهداف اقتصادی و اهداف زیست محیطی در این مطالعه چهار هدفه حداکثر کردن سود، حداقل کردن ریسک، حداقل کردن مصرف کود شیمیایی و حداقل کردن مصرف آب در نظر گرفته شده است. الگوی بهینه تحت دو سناریو بدست آمده است. سناریوی اول، مقادیر سمت راست هر یک از اهداف با استفاده از برنامه ریزی تک هدفه بدست آمده است. در سناریوی دوم مقادیر سمت راست برای هدف اول 10 درصد بیشتر از منطقه، اهداف دوم، سوم و چهارم 10 درصد کمتر از منطقه تعیین شده است. نتایج نشان داد که محصولات گندم آبی، گندم دیم، جو آبی، هندوانه، پیاز، گوجه فرنگی، لوبیا قرمز و برنج در سناریوی اول به ترتیب به اندازه 40000، 4934.323، 3387.539، 1500، 878.317، 1498.338، 1000 و 1585.56 هکتار کشت می¬شوند. در سناریوی دوم محصولات گندم آبی، گندم دیم، جو آبی، هندوانه، پیاز، گوجه فرنگی، لوبیا قرمز و برنج به ترتیب به اندازه 4000، 6000، 107.241، 1500، 77.419، 1942.897، 1000 و 1812.481 هکتار کشت می¬شود. با توجه به یافته ها امکان افزایش سود و افزایش بهره وری منابع نسبت به شرایط فعلی با توجه به اهداف زیست محیطی نیز وجود دارد.